بسمه تعالی
یکی از اعیاد بزرگ مسلمانان عید مبعث است، روزی که برای اولین بار نخستین آیات الهی بر رسول مهربانی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در غار حرا نازل شد: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ».
روز ۲۷ رجب سال ۱۳ پیش از هجرت، هنوز زمانی که حضرت محمد صلّی‌الله‌علیه‌وآله در شهر مکه سکونت داشتند، ایشان از جانب پروردگار الهی به رسالت پیامبری مبعوث شدند. در این زمان پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله چهل سال سن داشتند و در راه رسیدن به سعادت، آگاهی و هدایت مردم رنج و تلاش های بسیاری را پشت سر گذاشته بودند.
وقتی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله که طبق عادت گذشته برای راز و نیاز تنهایی به غار حرا در کوه نور مراجعه می‌کردند، این بار انگار بار سنگینی بر دوش داشته و وقتی به خانه خدیجه همسر مهربان رسید، احساس خستگی شدید و عرق کردگی در چهره مبارک رسول خدا پیدا بود و وقتی علت سؤال شد، پیامبر فرمودند: فرشته وحی آیات الهی را نازل کرده و از جانب خداوند به پیامبری برانگیخته شده‌اند.
آنچنان بود که خداوند خواست در سرزمینی که مردم آن به عادت قبایل بدوی زندگی می‌کردند و تنها هنر آنها علاقه به شعر، شتر و شمشیر بود، اما در این میان پیامبر رحمة للعالمین از بین همه مردم برانیگخته شد که قبل از آن نزد هیچ استاد و در هیچ مدرسه‌ای درس نخوانده بود، اما وقتی آیات نورانی بر قلب مبارک پیامبر نازل شد، راهنما و پیامبر میلیون‌ها انسان در سراسر جهان شده و هنوز چراغ هدایت بشریت را روشن نگه داشته‌اند.
بعثت نقطه آغاز یک زندگی جمعی توأم با صلح و آرامش
بعثت پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نوید یک مژده برای جامعه بشری برای همزیستی مسالمت‌آمیز به ارمغان آورده است. «بعثت» برانگیختن انسان‌ها یا یک نوع تحول بنیادین با دگرگونی اساسی در بخش‌های مختلف جامعه ایجاد کردن است. بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نقطه آغاز یک زندگی جمعی توأم با صلح و سازش و آرامش است. به دلیل اینکه از اولین پیام‌های دعوت حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله پیام صلح، پیام آشتی و پیام زندگی جمعی و گروهی است که اسلام را به عنوان دین رحمت و دین صلح و سازش مطرح کرده است. مبنای دین اسلام، اخلاق، عزت، کرامت و علوّ انسان است و انسان بما هو انسان، مورد تکریم و تعظیم قرار دارد، اسلام به عنوان متمم و مکمل اخلاق بشری، آمده است که جامعه را به صلح و صفا دعوت کند. به عکس آنچه دشمن امروز به دنبال آن است که دین اسلام را دین خشن، خوف و متعرض به جان و مال دیگران معرفی کند.
۲۷ رجب به عنوان روز مبعث، روز صلح، روز زندگی همزیستی مسالمت‌آمیز میان پیروان تمام ادیان و ابنای بشر از هر دین و آیینی که باشند اسلام اجازه نمی‌دهد که ضرر و آسیبی به انسان بما هو انسان متوجه او نشود چه برسد به اینکه فرد، پیرو دین اسلام نبوده و پیرو آیین خاصی باشد. به نظر می‌رسد مبعث یک درس، عبرت و سرمشق و رهبری برای تمام انسان‌ها است.
بعثت پیامبران عقل خفته در وجود آدمی را بیدار می‌کند
بعثت پیامبران تأثیر بسیار مهمی با رشد عقلانیت در بین انسان‌ها دارد. به ویژه این رشد با ظهور اسلام از سوی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نمود پیدا کرده است. برای فهم بهتر این ارتباط سخنی از علی (ع) که در نهج البلاغه آمده است: خدای تبارک و تعالی پیامبران خود را در بین مردم برانگیخت و این پیامبران را پیاپی فرستاد تا میثاق فطرت را به یاد انسان‌ها بیاورند، آن عهد و پیمانی که همه انسان ها در عالم زر به عبودیت الهی سپرده بودند و این نعمت‌های فراموش شده را تا اینکه عقل های فراموش شده در وجود انسان کاویده شود. در حقیقت اگر به تعالیم قرآن کریم که حاصل بعثت پیامبران بر وجود مقدسشان وحی شده است نیز نظر افکنیم، در آن هر جا که سخن از شگفتی‌ها به میان می‌آید، مخاطب شگفتی‌ها، اولی الالباب و خردمندان هستند نه مردمان معمولی که برخی از عقلشان فاصله گرفته‌اند. پیامبران و ائمه در سخنان و روایات بر عقل و تعالیم و احکام آن پای فشاری می‌کنند و به گونه‌ای این دو حجت با هم هماهنگ‌اند که در اصطلاح گفته‌اند «کلما حکم بالعقل حکم بالشرع و کلما حکم بالشرع حکم بالعقل»؛ احکام شرع مؤید احکام عقل و احکام عقل موید احکام شرع است. بنابراین آنچه که به عنوان دستاوردهای بعثت می‌توانیم در این ایام طرح کنیم، این است که با بعثت پیامبران این عقل خفته در وجود آدمی بیدار می‌شود، عقل‌های دفن شده شخم زده می‌شوند و امکان رشد و شکوفایی فرا می‌رسد.
تأسیس مدرسه ایدئولوژی، ایمانی و اخلاقی از سوی پیامبر(ص)
مبعث پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله یک تحول بسیار جدی و عمیق در جامعه آن روزها بوده است. جامعه‌ای که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در آغاز رسالتش در مکه با آن مواجه شد با جامعه‌ای که در مدینه بنا کرد، کاملاً متفاوت بود؛ از لحاظ علمی رشد علمی که جامعه داشت، بی‌سوادی اولیه منتقل شد به یک جامعه طالب علم و جامعه‌ای که ترقی علمی بسیار برایش مهم بود و تجلیات علمی زیادی در برهه‌های تاریخی بعدی داشت. از لحاظ معنوی نیز، حالات عرفانی که ما در اصحاب پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در مدینه می‌بینیم با آن ظلماتی که قبل از پیامبری حضرت صلی‌الله‌علیه‌وآله به چشم می‌خورد کاملاً متمایز است. همچنین از لحاظ نظام اجتماعی، حکومتی که رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله در مدینه به وجود آورده بود تفاوت چشم‌گیری با نظام قبیله‌ای شهر مکه داشت.
در برهه‌ای از تاریخ، پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را می‌بینیم که حضرت تنها با دو نفر نماز می‌خواند. اما امروز در هر مسجدی هزاران نفر گاهی اوقات کمتر و بیشتر شاهدیم، در هر شهر و کشوری مساجد متعددی وجود دارد که در کل میلیون‌ها نفر اهل قبله هستند و اینها تحولاتی است که بعد از بعثت حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله ایجاد شده است. بزرگترین دستاورد بعثت مدرسه‌ای است که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله به عنوان مدرسه فکری، ایدئولوژی، ایمانی و اخلاقی تأسیس کرد. اصولاً ایشان یک جریان فکری ایجاد کرد که امروز حتی غیر از مسلمانان از آن بهره می‌برند.
هدف از بعثت انبیا رسیدن به کمال الهی
اینکه هدف از بعثت انبیا شناخت پروردگار عالمیان و رسیدن به قرب و کمال الهی است. تفکر و اندیشه تنها با عزلت گزیدن میسر می‌شود. چون پیامبران، قبل از اینکه به رسالت مبعوث شوند، می‌بایست راه‌های کمال را بپیمایند تا در پرتو آن به قرب خدا و شناخت خدا نائل شوند، این امر میسر نمی‌شد مگر با عزلت و تنهایی!
بنابراین یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای دستیابی به تفکر این است که انسان مدتی را در صحرا باشد، به همین خاطر اکثر انبیاء شغل چوپانی داشتند. در روایت آمده است که «ما بعث الله نبیا قطّ حتی یسترعیه الغنم لیعلمه بذلک رعیه الناس»؛ خداوند هیچ پیامبری را بر نمی‌انگیخت، مگر اینکه بر چوپانی می‌گمارد تا از این طریق، تربیت و مدیریت مردم را به او بیاموزد. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در شب مبعث جبرئیل را به هیبت اصلی او مشاهده کرده است. در سوره «تکویر» به خوبی به این موضوع اشاره می‌شود که خداوند می‌فرماید: «وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِینِ»، قطعاً آن -فرشته وحى- را در افق رخشان دیده است، بنابراین وحی در این شب به صورت غیر مستقیم توسط جبرئیل انجام شده است و فرشته وحی فرمان الهی را به شخص رسول خاتمصلی‌الله‌علیه‌وآله ابلاغ کرده است.
بعثت بزرگترین حادثه در تاریخ آخرالزمان جامعه بشریت
مبعث پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله بزرگترین حادثه در تاریخ آخرالزمان جامعه بشریت است. عید مبعث سرفصل مهمی در تاریخ و تحولات تاریخ ایفا کرده است، چرا که آخرین فرستاده خداوند همراه با کاملترین دین با برآورده کردن نیازهای فکری معنوی و سیاسی به رسالت مبعوث شد و عید مبعث از ایام الله محسوب می‌شود. شخصیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مایه وحدت و انسجام اسلامی است. مشترکات عالم اسلام بسیار زیاد است، یعنی اگر در عقاید، مناسک و اعمال سیر کنیم، مشاهده می‌کنیم که تقریباً در بیش از ۹۰ درصد از موارد مسلمان‌ها اتفاق‌نظر دارند. در توحید، بعثت پیامبر (ص)، در بحث معاد، حتی در بحث امامت و ولایت که مسلمانان قایلند بدون امام و ولی نمی‌توان زندگی کرد، منتها در مصادیقش اختلافاتی رخ می‌دهد.
بعثت پیامبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرصتی برای محور قرار دادن شخصیت ایشان در زمینه‌های تقریبی بیداری اسلامی است. در نظام ارزشی که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله آورده است، اقامه قسط جز اهداف اصلی رسالت ایشان مطرح بوده است، در سوره «حدید» خداوند در این باره می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَینَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ...»، اقامه قسط جز اهداف رسالت انبیا و طبیعتاً رسالت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله است. عدالت خواسته، هدف و آرمان همه انبیا و اولیا بوده است، به طوری که آرمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بوده که شعار و پرچم اصلی قیام امام عصر عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف حول محور عدالت است. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «او خواهد آمد و جهان را از عدل و داد پر خواهد کرد».