مدحت كن و بستاي كسي را كه پيمبر بستود وثنا گفت و بدو داد همه كار
هر انساني هر چند بزرگ و دانشمند باشد وقتي در برابر شخصيت ارجمند
علي بن ابي طالب (ع) قرار گيرد. به حيرت و شگفتي دچار م ي گردد شخصيت
علي (ع) در حقيقت ، تابلوي زيبا وارزشمندي است كه بر آن تمام ارزش ها و
آيات كمال و جمال الهي نقش بسته و چشم و دل هر بيننده اي را به خود خيره
مي سازد؛ خواه اين بيننده مسلمان باشد يا غير مسلمان . براستي علي (ع) معناي
عدل و قسط و شجاعت و مهرباني و عطوفت و ايمان و زهد و تقوا و در يك
كلام همه خوبي هاست .
مرور بخشي از نامه آن حضرت به مالك اشتر در زمان حاضر
مي تواند راهگشاي مردم ومسئولين نظام اسلامي باشد :
بپرهيز از اين كه خود را در عظمت با خدا برابر دارى يا در كبريا و جبروت
، خود را به او همانند سازى كه خدا هر جبارى را خوار كند و هر خودكامه اى
را پست و بي مقدار سازد. هر چه خدا بر تو فريضه كرده است ، ادا كن و درباره
خواص خويشاوندانت و از افراد رعيت ، هركس را كه دوستش مى دارى ، انصاف
را رعايت نماى كه اگر نه چنين كنى ، ستم كرده اى و هر كه بر بندگان خدا
ستم كند ، افزون بر بندگان ، خدا نيز خصم او بود و خدا با هر كه خصومت كند
، حجتش را نادرست سازد و همواره با او در جنگ باشد تا از اين كار باز ايستد و
توبه كند . هيچ ستمكارى ، نعمت خدا را دگرگون نكند خشم خدا را
توده هاى كين ه داشته اند، امام علي (ع) از نگاه
ديگران :
پيشواي مذهب شافعي
:علي حُبّه جُنهً امام النّاس والجِنّه وصي
المصطفي حقاً قسيم النّار والجَنّه دوستي علي
سپر آتش دوزخ است او امام انسان ها و جن است.
او وصي مصطفي و تقسيم كننده بهشت و جهنم است،
زمخشري از دانشمندان و ادباي مشهور وصاحب تأليفات ارزنده
درباره حضرت علي (ع) مي گويد : من چه بگويم درباره مردي كه فضايل او را دشمنان
از راه كينه جويي و حسادت انكار كردند و دوستانش از ترس و بيم پنهان كردند .
باز از اين ميان آن قدر فضليت هاي وي انتشار يافت كه شرق و غرب را فرا گرفت.
جرج جرداق نويسنده و محقق مسيحي :
آيا از فرمانروايي خبرداري كه خود نان سير نخورد، زيرا كه در كشور او
كساني يافت مي شدند كه با شكم سير نمي خوابيدند و جامه نرم نمي پوشيدند
، زيرا در ميان ملت كساني بودند كه لباسي خشن و درشت مي پوشيدند ودرهمي
را اندوخته نساخت و به فرزندان و ياران خود هم وصيت نمود كه غير از اين راه
و روشي نپيمايند .
بارون كادايفو دانشمند فرانسوي : علي مولود حوادث نبود ، بلكه حوادث را او
به وجود آورده بود . اَعمال او مخلوق فكر عاطفه مخيله خود اوست. پهلواني
نسخه اي مُدير الهلال مي گويد:
اخلاص زاده ام وب يچ چيز چون رى ر ر ون و م ر
برنينگيزد؛ زيرا خدا دعاى ستمديدگان را مى شنود و در كمين ستمكاران است .
بايد كه محبوب ترين كارها در نزد تو ، كارهايى باشد كه با ميانه روى
سازگارتر بود و با عدالت دمسازتر و خشنودى رعيت را در پى داشته باشد؛ زيرا
خشم تودههاى مردم ، خشنودى نزديكان را زير پاى بسپرد و حال آنكه ، خشم
نزديكان اگر توده هاى مردم از تو خشنود باشند ، ناچيز گردد. خواص و نزديكان
كسانى هستند كه به هنگام فراخى و آسايش بر دوش والى بارى گرانند و
چون حادثه اى پيش آيد كمتر از هر كس به ياريش برخيزند و خوش ندارند
كه به انصاف درباره آنان قضاوت شود. اينان همه چيز را به اصرار از والى مى
طلبند و اگر عطايى يابند، كمتر از همه سپاس مى گويند و اگر به آنان ندهند،
ديرتر از ديگران پوزش مى پذيرند. در برابر سختي هاى روزگار، شكيباييشان
بس اندك است. اما ستون دين و انبوهى مسلمانان و ساز و برگ در برابر
دشمنان، عامه مردم هستند، پس، بايد توجه تو به آنان بيشتر و ميل تو به ايشان
افزون تر باشد.
و بايد كه دورترين افراد رعيت از تو و دشمن ترين آنان در نزد تو ، كسى
باشد كه بيش از ديگران عيبجوى مردم است. زيرا در مردم عيب هايى است و
والى از هر كس ديگر به پوشيدن آنها سزاوارتر است. از عيب هاى مردم آنچه
از نظرت پنهان است، مخواه كه آشكار شود؛ زيرا آنچه بر عهده توست، پاكيزه
ساختن چيزهايى است كه بر تو آشكار است و خداست كه بر آنچه از نظرت
پوشيده است، داورى كند. تا توانى عيب هاى ديگران را بپوشان ، تا خداوند
عيبهاى تو را كه خواهى از رعيت مستور بماند، بپوشاند و از مردم گره هر
كينه اى را بگشاى و از دل بيرون كن و رشته هر عداوت را بگسل و خود را از
آنچه از تو پوشيده داشتهاند، به تغافل زن و گفته سخن چين را تصديق مكن.
زيرا سخن چين، خيانتكار است، هر چند، خود را چون نيكخواهان وانمايد. ))
ب وجو ور بو ل و وق ر و و ي و و په و ي
بود در عين دليري؛ دلسوز و رقيق القلب؛ شهسواري بود كه در هنگام رزم آرايي
زاهد و از دنيا گذشته بود .
شبلي شميل از پيشكسوتان مكتب ماديگري :
پيشوا علي بن ابي طالب بزرگِ ، بزرگان ، يگانه نسخهاي است كه نه شرق
و نه غرب ،نه در گذشته و نه در امروز صورتي مطابق اين نسخه نديده است .
جرجي زيدان، نويسنده مصري مُمدير مجله الهلالال ميگويد:
آيا علي پسر عموي پيغمبر و جانشين و داماد او نبود ؟ آيا او آن دانشمند
پرهيزكار و دادگر نبود ؟ آيا او آن مرد با اخلالاص و غيور نبود كه در پرتو مردانگي
وغيرتش اسلام و مسلمانان عزت يافتند ؟
وفردوسي درمدح او مي سرايد:
اگر چشم داري به ديگر سراي به نزد نبي و علي گير جاي
هر آن كس كه در جانش بغض علي است ازو زارتر در جهان، زار كيست
يقين دان كه خاك پي حيدرم براين زادهام هم بر اين بگذرم